De onderwaterwereld van een ander land ontdekken kan een ontzettend gave ervaring zijn. Echter is het wel belangrijk om dit veilig te doen. Om bij de mooiste duiklocaties te komen moeten we namelijk vaak wel met het vliegtuig op reis. Daarbij is het belangrijk dat er voldoende tijd zit tussen de duik en de vlucht.
Om decompressieziekte te voorkomen, is het belangrijk dat je niet binnen 12 uur na een enkele duik en niet binnen 18 uur bij meerdaagse- of meerdere duiken zonder decompressiestop gaat vliegen. Als je een duik met verplichte decompressiestop hebt gedaan mag je minimaal 24 uur niet vliegen.
Het is belangrijk dat als je gaat duiken en vliegen om de veiligheidsvoorschriften te volgen en je bewust te zijn van de gezondheidsrisico’s. Geen zorgen, wij leggen je alles uit in deze blog!
Wat zijn de gevaren bij duiken en vliegen?
Bij duiken (en vliegen) is decompressieziekte een gevaar. Decompressieziekte wordt vaak afgekort als “DCS” en wordt ook wel “the bends” genoemd. Decompressieziekte vormt een risico voor duikers, piloten, astronauten en persluchtwerkers.
De hoeveelheid gas die in het bloed wordt opgelost is evenredig aan de omgevingsdruk van de ingeademde lucht. Lucht die we inademen bestaat voor +- 79% uit stiktstof en voor 21% uit zuurstof. In onze longen vindt gasuitwisseling plaats via de longblaasjes tussen de ingeademde lucht en het bloed. Als je gaat duiken is de omgevingsdruk hoger dan de druk aan de oppervlakte. Daarom zal er lucht, die je onder water via je luchttank inademt, in een andere verhouding in het bloed oplossen totdat er een nieuw evenwicht ontstaat.
Zuurstof dat extra is opgenomen kan door het lichaam gebruikt worden. Dat geldt niet voor de extra stikstof. De stikstof stapelt zich namelijk op in het bloed en de weefsels. Zodra je weer teruggaat naar de oppervlakte neemt de omgevingsdruk af. Dan zal het evenwicht van het gas ofwel de ingeademde lucht zich weer herstellen, mits de stijging naar het oppervlakte geleidelijk genoeg gaat.
Alle opgehoopte stikstof moet weer uit de weefsels en het bloed naar de longen bewegen om zo weer aan de buitenlucht te worden afgegeven. Het is belangrijk dat deze drukafname langzaam gebeurt zodat de stikstof in oplossing in het bloed blijft tot het lichaam weer in balans is. Dit betekent dat je rustig uit het water moet komen.
Als de drukafname te snel gaat dan kan de stikstof niet opgelost blijven, omdat het niet in het bloed kan oplossen onder de huidige druk. Als dit het geval is zal de stikstof uit oplossing gaan. Als stikstof niet in oplossing aanwezig is in het bloed, zal de stikstof weer vrijkomen als gas en stikstofbelletjes gaan vormen.
Zolang deze stikstofbelletjes heel erg klein zijn, kan de normale uitstoting van de stikstof via de longen nog steeds plaatsvinden. Als de stikstofbelletjes te groot zijn door bijvoorbeeld een snellere stijging, kunnen de belletjes bij elkaar komen en samen grotere stikstofbellen vormen. Deze grote stikstofbellen kunnen voor (ernstige) problemen zorgen in het lichaam.
Waarom is (te snel) vliegen na het duiken gevaarlijk?
Wanneer je gaat vliegen ervaart je lichaam een lagere luchtdruk omdat je op grote hoogte komt met het vliegtuig. In de cabine wordt er ongeveer een luchtdruk gelijkwaardig aan 2,4 kilometer hoogte in stand gehouden. Wat dit met de zuurstof in het vliegtuig doet en of je daardoor kunt flauwvallen in het vliegtuig lees je in ons blog; Flauwvallen in het vliegtuig?
Als je gaat vliegen na een duik verhoogt het verder dalen van de luchtdruk de kans op decompressieziekte. Dit komt doordat er met vliegen een verdere drukafname ontstaat. Het lichaam reageert hier vervolgens weer op. De hoeveelheid gas dat in het bloed opgelost is moet namelijk weer gelijk gebracht worden aan de omgevingsdruk van de ingeademde lucht.
Als er door het duiken nog een hogere hoeveelheid stikstof in het bloed opgelost zit, heeft het lichaam tijd nodig om dit uit te stoten. Deze tijd is erg belangrijk voor het lichaam. Als de luchtdruk verder verlaagt in het vliegtuig vergroot de kans dat het extra overgebleven stikstof in het bloed uit oplossing gaat en vervolgens tot stikstofbelletjes vormen.
Hoelang moet ik wachten voordat ik ga vliegen als ik heb gedoken?
Het is belangrijk om je lichaam een minimale rustperiode van 12 uur te geven na een enkele duik zonder een decompressie stop. Als je meerdere keren hebt gedoken zonder decompressie stop, is de aan te raden rustperiode 18 uur. Als je een duik met decompressie stop hebt gedaan dien je altijd minimaal 24 uur te wachten voordat je gaat vliegen.
Je kunt altijd beter het zekere voor het onzekere nemen, laat altijd voldoende tijd tussen je duik en vlucht. Bekijk hieronder de tijd die je moet wachten na je duik(en).
(Bron: DAN.org)
Hoe herken ik decompressieziekte?
De meest voorkomende symptomen van DCS zijn gewrichtspijn en een doof gevoel of tintelingen in het lichaam. Andere symptomen zijn spierzwakte en moeite om een volle blaas te legen. Zware DCS is vaak goed te herkennen omdat hierbij de symptomen duidelijk merkbaar zijn. Echter uit DCS zich vaker in milde symptomen waarbij bijvoorbeeld subtiele gewrichtspijn of tintelingen te voelen zijn.
Het kan in een zeldzaam geval voorvallen dat symptomen zich vertraagt voordoen, zeker als er op kort termijn een vliegreis volgt. In veel gevallen worden deze symptomen gekoppeld aan een andere oorzaak zoals overbelasting, zwaar tillen of een te strakke wetsuit. Soms blijven deze symptomen mild en verdwijnen ze vanzelf, maar ze kunnen ook in ernst toenemen. Schakel altijd bij enig vermoeden van DCS altijd medische hulp in.
De signalen en symptomen van DCS kunnen bestaan uit: ongebruikelijke vermoeidheid, jeuk aan de huid, pijn in gewrichten of spieren, duizeligheid, hoofdpijn, oorsuizen, gevoelloosheid, tintelingen of verlamming, kortademigheid, een vlekkerige uitslag, spierzwakte of verlamming, moeite met plassen, verwardheid, veranderingen in persoonlijkheid of vreemd gedrag, geheugenverlies, trillingen, wankelen, het ophoesten van bloederig of schuimend sputum (slijm), bewusteloosheid of instorten.
Kan ik met een jetlag duiken en hoe voorkom ik een jetlag?
Als je een jetlag wilt voorkomen is het belangrijk om uitgerust op reis te gaan. Het is verstandig om een dag voorafgaand aan de reis al vrij te nemen en genoeg tijd te plannen om rustig en zonder stress op de luchthaven te komen. Verder is het belangrijk om genoeg water te blijven drinken, zeker als je de dag na aankomst al zou willen gaan duiken. Uitdroging kan de kans op decompressieziekte namelijk vergroten.
Vermijd daarom ook het drinken van koffie en alcohol. Regelmatig wat blijven bewegen tijdens je vlucht kan ook erg fijn zijn en helpen bij het voorkomen van een jetlag. Hoe je een lange vliegreis beter doorkomt en welke oefeningen je zou kunnen doen in het vliegtuig lees je in ons blog: wat is praktisch speelgoed voor in het vliegtuig?
Een goede tip om minder last te hebben van jetlag is om zo snel mogelijk mee te gaan in het dag en nacht ritme van je bestemmingsland. Ook kun je voordat je vertrekt je ritme al een beetje aanpassen door eerder of later te gaan slapen, afhankelijk van waar je naartoe gaat. Hiermee kun je je slaapritme al voor vertrek aan passen en heb je een kleinere kans op een jetlag.
Last van vliegangst? - Angsthelden helpt!
Angsthelden geeft met vliegangst ervaringsdeskundigen verschillende vliegangst cursussen. We maken een compleet plan waarmee je gerust het vliegtuig in kunt stappen. Ben je benieuwd welke vliegangst cursus voor jouw geschikt is? Bekijk hieronder ons aanbod of plan een gratis adviesgesprek in.
Veelgestelde vragen
Wat moet je weten als je gaat duiken en vliegen?
Om decompressieziekte te voorkomen, is het belangrijk dat je niet binnen 12 uur na een enkele duik en niet binnen 18 uur bij meerdaagse- of meerdere duiken zonder decompressiestop gaat vliegen. Als je een duik met verplichte decompressiestop hebt gedaan mag je minimaal 24 uur niet vliegen.
Wat zijn de gevaren bij duiken en vliegen?
Bij het duiken loop je kans op decompressieziekte door de luchtdruk onderwater.
Waarom is (te snel) vliegen na het duiken gevaarlijk?
Te snel vliegen na een duik verhoogt de kans op decompressieziekte.
Hoelang moet ik wachten voordat ik ga vliegen als ik heb gedoken?
Als je een eenmalige duik hebt gemaakt moet je minimaal 12 uur wachten voordat je gaat vliegen. Heb je meerdere dagen gedoken? Dan wordt een rustperiode van 18 uur aangeraden.
Hoe herken ik decompressieziekte?
De meest voorkomende symptomen van DCS zijn gewrichtspijn en een doof gevoel of tintelingen in het lichaam. Andere symptomen zijn spierzwakte en moeite om een volle blaas te legen.
Kan ik met een jetlag duiken en hoe voorkom ik een jetlag?
Je kunt beter eerst goed uitrusten voordat je gaat duiken. Een vermoeide duiker loopt meer risico dan een uitgeruste duiker. Een goede tip om minder last te hebben van jetlag is om zo snel mogelijk mee te gaan in het dag en nacht ritme van je bestemmingsland.
Waarom is het zo belangrijk om altijd te blijven (uit)ademen tijdens het duiken?
Dit is belangrijk om longbarotrauma te voorkomen. Daarnaast kan er ook arteriële gasembolie (AGE) ontstaan.